آثار تروریسم جهانی القاعده از منظر روابط بین‎الملل

چکیده: امروزه پدیده‎ی تروریسم یکی از پیچیده‎ترین معضل‎های امنیتی در جهان است. در حالی که، ادراکات متفاوتی نسبت به آن وجود دارد و از دید برخی پدیده‎ای زشت و منفور به حساب می‎آید، برخی دیگر آن را به نام جهاد و مبارزه با ظلم تحسین می‎کنند. تروریسم، پس از جنگ سرد فضایی را آفرید که مبارزه با آن به نوعی جای خود را به مبارزه‎طلبی بین ابرقدرت‎ها در دوران جنگ سرد داده است. در این میان، سازمان القاعده به عنوان یک گروه بنیادگرای اسلامی که زمینه‎های شکل‎گیری آن متکی بر برخی مبانی فکری و تاریخی در بین بعضی فرق اسلامی است، در عصر حاضر سر از دل بحران اشغال افغانستان برآورده و برخی مجاهدان مسلمان که علیه اشغالگری شوروی سابق جنگیده بودند نوک پیکان حمله‎ی خود را متوجه غرب و دولت‎های تحت نفوذ آن در خاورمیانه‎اسلامی کردند. سازمان القاعده با هدف بیرون راندن کافران غربی از کشورهای مسلمان و ایجاد حکومتی اسلامی در این کشورها شکل گرفت. این سازمان از بدو شکل‎گیری در سال 1988، به اقدامات افراط‎گرایانه‎ی تروریستی علیه منافع و اهداف غربی و نیز در کشورهای اسلامی خاورمیانه علیه دولت‎ها، گروه‎ها و مذاهب غیرهمفکر خود دست زده و تا کنون این پروسه را تداوم بخشیده است. این پژوهش در صدد بوده است با استفاده از روش‎های توصیفی-تحلیلی و بهره‎گیری از منابع کتابخانه‎ای، تاثیر اقدامات تروریستی القاعده بر روابط درون منطقه‎ای در خاورمیانه و نیز روابط خاورمیانه‎اسلامی با غرب را در چارچوب داده‎های نظری مورد واکاوی و تجزیه و تحلیل قرار دهد. یافته‎های پژوهش گواه آن است که افراط‎گرایی القاعده ضمن این که به فضای بدبینی و تنش در روابط بین دولت‎ها، ملل و مذاهب اسلامی در منطقه دامن زده، به نوعی با ترسیم چهره‎ای منفی از اسلام، فضای بدبینی بین جهان اسلام و دنیای غرب و تنش در روابط متقابل را تشدید نموده است. واژگان کلیدی: القاعده، تروریسم جهانی، فرقه‎گرایی، خاورمیانه‎اسلامی، غرب.